دستگاه آر تی ام اس (rTMS): درمانی نوین برای بیماری‌های عصبی و روانی

آر تی ام اس (rTMS) چیست؟

دستگاه آر تی ام اس (Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation) یا تحریک مغناطیسی مکرر از راه جمجمه، یک روش نوین و غیرتهاجمی برای درمان اختلالات روانی و عصبی است. این فناوری با استفاده از پالس‌های مغناطیسی، نواحی خاصی از مغز را تحریک می‌کند. برخلاف روش‌های تهاجمی مانند جراحی، rTMS بدون درد و نیاز به بیهوشی انجام می‌شود.

rTMS به‌طور ویژه برای درمان بیماری‌هایی مانند افسردگی مقاوم به درمان، وسواس فکری-عملی، میگرن و اختلالات خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، این روش در کلینیک‌های پیشرفته علوم اعصاب و روان به‌عنوان یک درمان مکمل یا جایگزین دارو شناخته شده است.
مقاله کامل تر را میتوانید در سایت راه احیا مطالعه کنید.

عملکرد دستگاه آر تی ام اس چگونه است؟

دستگاه آر تی ام اس با استفاده از یک سیم‌پیچ مغناطیسی که روی سر بیمار قرار می‌گیرد، پالس‌های مغناطیسی قوی تولید می‌کند. این پالس‌ها به نواحی هدف در مغز ارسال می‌شوند و فعالیت الکتریکی سلول‌های عصبی را تنظیم می‌کنند. هدف از این تحریکات، بهبود عملکرد مغز و بازگرداندن تعادل عصبی است.

برخی از ویژگی‌های مهم این دستگاه عبارتند از:

  • غیرتهاجمی بودن: بدون نیاز به برش یا کاشت دستگاه در بدن.

  • بدون استفاده از دارو: کاهش وابستگی به داروهای شیمیایی.

  • ایمن و موثر: مناسب برای بسیاری از بیماران با حداقل عوارض جانبی.

انواع دستگاه‌های آر تی ام اس

دستگاه‌های ثابت

این دستگاه‌ها در کلینیک‌ها و مراکز درمانی استفاده می‌شوند. قدرت بالا و دقت زیاد این دستگاه‌ها باعث می‌شود که برای درمان حرفه‌ای مناسب باشند. دستگاه‌های ثابت معمولاً به امکانات پیشرفته‌ای مانند تنظیمات شدت میدان مغناطیسی و سیستم موقعیت‌یابی دقیق مجهز هستند.

دستگاه‌های قابل حمل

این دستگاه‌ها سبک‌تر و برای استفاده شخصی یا محیط‌های کوچک‌تر طراحی شده‌اند. با اینکه قدرت آن‌ها نسبت به دستگاه‌های ثابت کمتر است، اما همچنان در موارد خاص و تحقیقات کاربرد دارند.

دستگاه آر تی ام اس Horizon یا Nrtms

یکی از پیشرفته‌ترین مدل‌های آر تی ام اس، دستگاه Horizon (Nrtms) است که از تکنولوژی نویگیشن برای ارسال دقیق پالس‌ها به نواحی مغزی استفاده می‌کند. این دستگاه با انتخاب دقیق نقاط هدف از طریق دوربین و سیستم‌های هوشمند، دقت درمان را به حداکثر می‌رساند.

بیماری‌هایی که با دستگاه آر تی ام اس درمان می‌شوند

درمان افسردگی

افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که بسیاری از افراد به درمان‌های دارویی مقاوم هستند. دستگاه rTMS با تحریک نواحی مرتبط با خلق و خو در مغز، تعادل فعالیت عصبی را بازمی‌گرداند و علائم افسردگی را کاهش می‌دهد.

درمان وسواس فکری-عملی (OCD)

وسواس فکری-عملی (OCD) یکی از اختلالات ناتوان‌کننده روانی است. دستگاه rTMS با تمرکز بر نواحی خاص مغزی، به کاهش افکار وسواسی و رفتارهای اجباری کمک می‌کند.

درمان میگرن

میگرن یک بیماری مزمن و ناتوان‌کننده است. تحریک مغناطیسی مغز با دستگاه rTMS، می‌تواند شدت و دفعات حملات میگرنی را کاهش دهد و نیاز به مصرف داروهای مسکن را کم کند.

درمان اختلالات خواب

اختلالات خواب مانند بی‌خوابی می‌توانند بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارند. دستگاه rTMS با تنظیم نواحی مرتبط با چرخه خواب و بیداری، به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند.

درمان حملات پانیک

حملات پانیک با ایجاد ترس و اضطراب ناگهانی، زندگی فرد را مختل می‌کنند. تحریک مغناطیسی مغز از طریق rTMS می‌تواند شدت و تعداد این حملات را کاهش دهد.

درمان پارکینسون

بیماری پارکینسون با علائمی مانند لرزش و اختلال تعادل همراه است. rTMS به‌عنوان یک روش تکمیلی در مدیریت علائم این بیماری به‌کار می‌رود.


 

مزایای استفاده از دستگاه آر تی ام اس

  1. بدون نیاز به جراحی یا بیهوشی: درمان کاملاً غیرتهاجمی.

  2. عوارض جانبی محدود: سردردهای خفیف یا ناراحتی موقت از جمله عوارض شایع است.

  3. اثربخشی بالا: به‌ویژه در درمان افسردگی مقاوم به درمان.

  4. کاهش وابستگی به دارو: مناسب برای افرادی که تمایلی به مصرف دارو ندارند.

  5. بهبود خلق و خو و کیفیت زندگی: نتایج بلندمدت و پایدار.

دستگاه آر تی ام اس کلینیک دکتر احیایی
دستگاه آر تی ام اس کلینیک دکتر احیایی

آیا آر تی ام اس برای همه مناسب است؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که خیر، آر تی ام اس برای همه مناسب نیست. اگرچه آر تی ام اس یک روش درمانی امیدوارکننده و غیرتهاجمی است، اما برای همه افراد مناسب نیست. تصمیم‌گیری در مورد مناسب بودن این روش درمانی برای هر فرد، باید توسط یک متخصص مغز و اعصاب با تجربه و پس از بررسی دقیق شرایط بیمار صورت گیرد. عواملی که در مناسب بودن استفاده از دستگاه آر تی ام اس برای یک فرد نقش دارند عبارتند از:

  • آر تی ام اس برای برخی اختلالات مانند افسردگی مقاوم به درمان، اختلال وسواس فکری-عملی و برخی اختلالات اضطرابی بسیار موثر است. اما برای همه اختلالات روانپزشکی کاربرد ندارد.
  • شدت بیماری و پاسخ بیمار به سایر درمان‌ها نیز در تصمیم‌گیری موثر است.
  • سن، وجود بیماری‌های زمینه‌ای، مصرف داروهای دیگر و سایر عوامل فردی نیز برای استفاده از دستگاه آر تی ام اس باید در نظر گرفته شوند.
  • افرادی که دارای ضربان‌ساز قلب، کاشت‌های مغناطیسی یا برخی از انواع فلزات کاشته شده در بدن هستند، معمولاً کاندیدای مناسبی برای آر تی ام اس نیستند.

کلینیک دکتر احیایی، بهترین مرکز جهت استفاده از دستگاه آر تی ام اس است. چرا که استفاده از این دستگاه نیاز به تخصص و تجربه داشته و پزشکان این مرکز، تجربه لازم برای استفاده از این دستگاه را دارند.

هزینه آر تی ام اس تراپی

هزینه استفاده از دستگاه آر تی ام اس به عوامل مختلفی بستگی داشته و این هزینه در مراکز درمانی مختلف متفاوت است. برخی از عواملی که بر هزینه این روش درمانی تاثیرگذارند عبارتند از:

  • نوع اختلال: شدت و نوع اختلال، تعداد جلسات مورد نیاز و مدت زمان هر جلسه را تعیین می‌کند که به طور مستقیم بر هزینه‌ها تاثیرگذار است.
  • مرکز درمانی: تجهیزات، تخصص پرسنل، موقعیت جغرافیایی و سایر عوامل مربوط به مرکز درمانی، بر هزینه‌های استفاده از دستگاه آر تی ام اس تاثیرگذار هستند.
  • تعداد جلسات: تعداد جلسات مورد نیاز برای هر بیمار متفاوت است و بر هزینه کلی درمان تاثیر می‌گذارد.
  • نوع بیمه: برخی بیمه‌های تکمیلی بخشی از هزینه‌های استفاده از دستگاه آر تی ام اس را پوشش می‌دهند.

هزینه آر تی ام اس ممکن است به طور قابل توجهی متفاوت باشد. بنابراین، قبل از شروع درمان، حتماً با چندین مرکز درمانی تماس بگیرید و از هزینه‌های آن‌ها مطلع شوید. همچنین، از پزشک خود در مورد گزینه‌های مختلف درمانی و هزینه‌های مرتبط با هر یک از آن‌ها سوال کنید. لازم به ذکر است که هزینه نباید تنها عامل تعیین‌کننده در انتخاب مرکز درمانی باشد. کیفیت خدمات، تجربه پزشک و رضایت بیماران نیز از عوامل مهمی هستند که باید در نظر گرفته شوند. به همین دلیل است که کلینیک دکتر احیایی را جهت تی ام اس تراپی به شما پیشنهاد می‌دهیم.

عوامل موثر بر تفاوت هزینه‌ها در مراکز مختلف

همان‌طور که در قسمت بالا گفتیم؛ هزینه استفاده از دستگاه آر تی ام اس، در مراکز مختلف، متفاوت است. از این رو؛ در ادامه به بررسی عوامل موثر بر تفاوت هزینه‌ها در مراکز مختلف می‌پردازیم:

تجهیزات: مراکزی که از دستگاه‌های آر تی ام اس پیشرفته‌تر و جدیدتری استفاده می‌کنند، ممکن است هزینه بیشتری را دریافت کنند.

تخصص پرسنل: تجربه و تخصص پزشکان و تکنسین‌ها در انجام این روش درمانی، بر هزینه‌ها تاثیرگذار است.

موقعیت جغرافیایی: مراکزی که در مناطق پرجمعیت و با هزینه‌های زندگی بالاتر قرار دارند، ممکن است هزینه بیشتری را برای درمان با استفاده از دستگاه آر تی ام اس دریافت کنند.

خدمات جانبی: برخی مراکز، خدمات جانبی مانند مشاوره روانشناسی یا فیزیوتراپی را به صورت رایگان یا با هزینه جداگانه ارائه می‌دهند.

آر تی ام اس و کلینیک دکتر احیایی

کلینیک دکتر احیایی به عنوان یکی از مراکز پیشرو در زمینه درمان‌های نوین روانپزشکی، از جمله آر تی ام اس، شناخته می‌شود. این کلینیک با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته و تیم متخصص، خدمات درمانی متنوعی را به بیماران ارائه می‌دهد. اگر پزشک متخصص شما هم درمان با دستگاه آر تی ام اس را پیشنهاد داده است، کلینیک دکتر ابوالفضل احیایی می‌تواند انتخاب مناسبی برای این کار باشد.

مراحل انجام درمان با آر تی ام اس

درمان با دستگاه آر تی ام اس (تحریک مغناطیسی مکرر فراجمجمه‌ای) یک فرآیند چند مرحله‌ای است که شامل ارزیابی اولیه، برنامه‌ریزی درمان، انجام جلسات درمانی و پیگیری نتایج می‌شود. در ادامه به طور مفصل به هر یک از این مراحل می‌پردازیم:

  • مرحله اول: ارزیابی اولیه

پزشک متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک، با بیمار مصاحبه‌ای مفصل انجام می‌دهد تا تاریخچه پزشکی، علائم بیماری، داروهای مصرفی و سایر عوامل مرتبط را بررسی کند. یک معاینه فیزیکی کامل نیز برای ارزیابی وضعیت کلی سلامت بیمار انجام می‌شود. حتی در مواقعی ممکن است برخی آزمایش‌های تشخیصی مانند MRI یا EEG برای ارزیابی فعالیت مغز و تشخیص دقیق بیماری انجام شود.

  • مرحله دوم: برنامه‌ریزی درمان

پزشک هدف مشخصی مانند کاهش علائم افسردگی، اضطراب یا بهبود عملکرد شناختی را برای درمان با استفاده از دستگاه آر تی ام اس تعیین می‌کند. از این رو؛ با توجه به نوع اختلال و هدف درمان، ناحیه خاصی از مغز برای تحریک انتخاب می‌شود. پارامترهایی مانند شدت پالس‌های مغناطیسی، فرکانس تکرار پالس‌ها و مدت زمان هر جلسه، با توجه به ویژگی‌های فردی بیمار تعیین می‌گردد.

  • مرحله سوم: انجام جلسات درمانی

بیمار بر روی صندلی یا تخت دراز می‌کشد و یک کویل (سیم‌پیچ) کوچک بر روی پوست سر او قرار می‌گیرد. این کویل پالس‌های مغناطیسی را به ناحیه هدف در مغز ارسال می‌کند. در طول درمان، بیمار معمولاً احساس ضربان ملایمی مانند ضربه چکش به سر خود دارد. این احساس کاملاً طبیعی است و معمولاً دردناک نیست. هر جلسه درمان با دستگاه آر تی ام اس معمولاً بین 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. تعداد جلسات درمان به نوع اختلال، شدت بیماری و پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد و معمولاً بین 10 تا 30 جلسه متغیر است.

  • مرحله چهارم: پیگیری نتایج

در این مرحله، پزشک به طور مرتب پیشرفت بیمار را ارزیابی می‌کند و در صورت نیاز، پارامترهای درمان را تنظیم می‌کند. در برخی موارد، ممکن است تکرار دوره‌های درمان برای حفظ نتایج حاصل شده لازم باشد. کلینیک دکتر احیایی، بهترین مرکز جهت آر تی ام اس تراپی است!

تعداد جلسات درمان با آر تی ام اس

همان‌طور که ذکر شد؛ تعداد جلسات درمان با آر تی ام اس به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای هر بیمار متفاوت است. عواملی که بر تعداد جلسات موثرند عبارتند از:

  • نوع اختلال: نوع اختلال و شدت علائم آن در فرد، اصلی‌ترین فاکتورها برای تعیین تعداد جلسات درمان با دستگاه آر تی ام اس هستند.
  • هدف درمان: هدف از درمان نیز بر تعداد جلسات موثر است. مثلاً اگر هدف کاهش علائم حاد باشد، ممکن است تعداد جلسات کمتر از حالتی باشد که هدف بهبود عملکرد شناختی بلندمدت است.
  • پاسخ بیمار: پاسخ بیمار به درمان نیز در تعیین تعداد جلسات موثر است. اگر بیمار به سرعت به درمان پاسخ دهد، ممکن است تعداد جلسات کمتر باشد.
  • پارامترهای درمان: پارامترهایی مانند شدت پالس‌های مغناطیسی، فرکانس تکرار پالس‌ها و ناحیه هدف در مغز نیز بر تعداد جلسات استفاده از دستگاه آر تی ام اس موثرند.

به طور کلی و بر اساس تجربه، برای افسردگی، معمولاً بین 20 تا 30 جلسه درمان نیاز است. برای اختلالات اضطرابی نیز تعداد جلسات مشابه افسردگی است. برای سایر اختلالات، تعداد جلسات ممکن است متفاوت باشد و باید توسط پزشک متخصص تعیین شود. لازم به ذکر است که تعداد دقیق جلسات درمان باید توسط پزشک متخصص با توجه به شرایط فردی بیمار تعیین شود. گاهی در طول درمان با دستگاه آر تی ام اس ممکن است، پزشک تصمیم بگیرد که تعداد جلسات را افزایش یا کاهش دهد. پیگیری منظم توسط پزشک برای ارزیابی پیشرفت درمان و تعیین تعداد جلسات مورد نیاز بسیار مهم است.

درمان با آر تی ام اس؛ آیا قطعی است؟

خیر، درمان با آر تی ام اس به طور قطعی همه افراد را بهبود نمی‌بخشد. چرا که هر فرد دارای ویژگی‌های بیولوژیکی، روانشناختی و اجتماعی منحصر به فردی است که بر پاسخ او به درمان تاثیر می‌گذارد. از طرفی، شدت بیماری و مدت زمان آن نیز بر پاسخ به درمان با استفاده از دستگاه آر تی ام اس موثر است. اما؛ اگر به تشخیص پزشک متخصص خود باید روش تی ام اس تراپی را امتحان کنید؛ به کلینیک دکتر احیایی مراجعه کرده و از تیم حرفه‌ای این مرکز جهت بهبود اختلالات خود بهره ببرید.

 

عوارض و موارد منع مصرف

عوارض جانبی رایج

  • سردرد خفیف

  • تحریک پوستی

  • سرگیجه

  • خستگی

موارد منع مصرف

  • زنان باردار

  • افراد دارای ایمپلنت‌های فلزی در سر

  • بیماران مبتلا به صرع یا سابقه تشنج

  • افراد با اختلالات خلقی شدید

تاریخچه دستگاه آر تی ام اس

دستگاه rTMS برای اولین بار در دهه ۱۹۸۰ توسط دانشمندی به نام آنتونی بارکر معرفی شد. او در سال ۱۹۸۵ در انگلستان اولین کاربرد تحریک مغناطیسی غیرتهاجمی را به نمایش گذاشت. در دهه ۱۹۹۰، تحقیقات گسترده‌ای در زمینه کاربردهای درمانی این روش انجام شد. در سال ۲۰۰۸، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از rTMS را برای درمان افسردگی تأیید کرد.

نتیجه

دستگاه آر تی ام اس (rTMS) با ارائه روشی غیرتهاجمی و موثر، به یکی از ابزارهای اصلی در درمان اختلالات عصبی و روانی تبدیل شده است. این فناوری پیشرفته، علاوه بر کاهش علائم بیماری‌ها، کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد. اگر به‌دنبال درمانی بدون دارو و کم‌خطر هستید، مشاوره با پزشک درباره rTMS را پیشنهاد می‌کنیم.